Tókunọ

Tókunọ wẹ mẹhe ma sọgan senu ganji. Tókunọ sọ nọ yin yinyọnẹn taidi mẹhe otó etọn ko gble. Gbẹtọ nukundeji susu wẹ tin he yin tókunọ, taidi Ludwig Van Beetoven po Helen Keller po.

Zẹẹmẹ

Mẹde nọ yin pinpọnhlan taidi mẹhe yin tókunọ whenue mẹlọ ma sọgan senu ganji di mẹhe otó etọn to gangan. Mẹhe ma sọgan se nudidọ depope lọsu yin tókunọ. Mẹhe otó etọn ma kú gbidigbidi sọgan se flifli nudidọ tọn.

Nuhe nọ gọalọna mẹhe yin tókunọ lẹ

• Alọgọ nado senu, he nọ gọalọna tókunọ nado se nudidọ.
• Zomọ he nọ gọalọ na tókunọ nado dọho po gbẹtọ lẹ po (Teletypewriter)
• Ohia gbe, ogbe he nọ gọalọ na tókunọ nado dọho mẹde po.
• Avún, avún he yin pinplọn nado se nudidọ bo gọalọna tókunọ de.

Nuhe nọ hẹn mẹde yin tókun

Onu voovo lẹ wẹ nọ hẹn mẹde yin tókunọ:

• Owhe, mẹsusu ma nọ senu ganji dile ye to whiwhẹn, vude to ye mẹ nọ ba nusise po, eyin e jọ, whẹwhinwhẹn nọ tin.
• Nọtẹn awhá tọn, nado nọ nọtẹn awhá tọn na ojlẹ dindẹn sọgan zọn bọ nusise otó tọn na gble, bosọ hẹn yin tókunọ.
• Azọ̀n, awutu delẹ tin he nọ hẹn mẹ yin tókunọ.
• Amasin delẹ tin he nọ hẹn awugble wa na otó bo tlẹ nọ hẹn yin tókunọ.
• Jọwamọ, mẹdelẹ nọ yin jiji taidi tókunọ, whedelẹnu zẹẹmẹ ma nọ tin na nuhe zọn bọ e do yin jiji domọ.