Seh-Dong-Hong-Beh
Seh-Dong-Hong-Beh (Zẹẹmẹdo Jiwheyẹwhe nọ dọ nugbo ) nukọntọ na awhanfuntọ Dahomey tọn. To 1851 eyin nukọn yọnnu awhanfuntọ lẹpo he bẹ soha 6000 gangansu lẹ yi pe Ẹgba mẹlẹ tọ Abeokuta, nado mo afanume he Dahomey nado wajọ mẹsisa tọn. Owhe etọn po ọjlẹ he mẹ e yin matintọ te ma yin yinyọnẹn. E sogan ko tin to gblagbla owhe kotọ kavi bejejeji owhe gbantọ to whenue e yin nudego to 1850. Whenue e yindo nukọnto awhanfuntọde we e yin, yẹdide etọn do danu he e ko wa. Whlasusu wẹ e ko yin nudego taidi yọpọvu, he ma hugan owhe 8-10 tọn mẹ. To whenue ye yi awhangbenu, susu yetọn wẹ na ko yin huhu. E yin linlẹn dọ e na ko yin jiji to gblagbla Owhe 1815 po 1835 po sẹnsẹn. E ma yin nudego gbọn awhanfuntọ french tọn to awhan he wa aimẹ to Dahomey po French po sẹnsẹn, enẹwutu e yonbasi dọ ni ko basi matintọ kavi ko gbọjẹ to gblagbla ojlẹ 1851, 1874, 1889 owhe he french po dahomey pe na awhan whla tintan. E yin pipa po yẹdide alọ tọn po boso yin sẹn sa na to avọ etọn mẹ po gbẹtọta po to alọ etọn mẹ. Owe Dahomey po Dahomevi lẹ he yin kinkan to 1851 Frederick Edwyn Forbes, Nukọntọ awhanfuntọ sinji tọn Bristish tọn. Taidi mẹhẹ jẹagọ do mehuhu, E tọnwhẹn wa awanu Dahomey tọn to 1849 - 50 po linlẹn lọ po nado diọ linlẹn na Ahọlu Gueze nido doalọtẹna meyu sisa yido wajọ (African Slave Trade). E donu awhanfuntọ yọnnu dahomey tọn lẹ, dọho gando gbẹzan yetọn go to gigọ mẹ. F. E Forbes ma yin awhangan tintan he tẹnpọn nado doalọtena mẹyu yido wajọ to wheyihọ waji africa tọn. Nado hẹn onu enẹlẹ wa vivọnu, Awhangan british tọn lọ din mẹhe to ajọ lọ wa lẹ bo na ye sọha akuẹ tọn he su taun de na ye nido dopa dọ ye na dọalọte to nuwiwa mọnkọ lẹ. Guezo Ahọlu dahomey tọn tindo awhanfuntọ yonnu 3000, yemẹpo we e sọ da di asi, to whenue e ko sa sunnu di afanumẹ.
