Murtala Nyako

Alọgọtọ na Awhangán Pònọ tọ̀ji tọn lẹ, Murtala Nyoko, GCON, CFR, D. Agric. (H. C.) lẹzun Ayimatẹngán Adamawa tọn to Naijilia gbọn vòdide dali to Nuwhàsun owhe 2007. Jẹnukọn na whenẹnu e yín Ayimatẹngán awhànzọnwatọ de to Ayimatẹn Niger Tọn bosọ yin dide di (Chief of Naval Staff) to Awewesun owhe 1989.

Bẹjẹeji gbẹ̀zan etọn tọn

Murtala Hamman-Yero yin jiji to oto Mayo-Belwa Ayimatẹn Adamawa tọn mẹ to azán gbán-ewhẹ atọ́ntọ Avivọsun owhe 1943. Otọ́ etọn Alhaji Hamman-Yero, yín ajọwatọ nukundeji de bosọ wleawuna mẹhe na nọtẹnmẹna nuhihọ etọn, mẹhe nuwiwa etọn lẹ zize sinai do John Holts and son Ltd centre to Melwa-Belwa.

Onọ̀ etọn, Hajiya Maryam yin whésì, mẹhe nupiplon etọn sinai do sinsẹ́n màle tọn me podọ ogbé-masin go.

E be wẹpiplon etọn jẹẹji to wẹhọmẹ Mayo-Belwa Elementary school tọn to Alunlunsun owhe 1952,bo zíndonukon to Yola Middle School to Alunlunsun Owhe Owhe 1955 bo bẹ wẹhọmẹ daho to wẹhọ dopolọ mẹ to Alunlunsun Owhe 1958.

To fine e yin yinyọnẹn na kodetọn dagbe etọn to nupiplon po aihundida lanmeyiya liho.

To azọn Navy tọn mẹ

Nyako biọ Royal Navy Naijilia tọn mẹ to ayidosun owhe 1963 taidi azọ́nvi de. E bẹ awhànzọn pinplọn jẹeji to wehomẹ Britannia Royal Navy College to Dartmouth to England to zósun owhe 1965, bo yin dide di mẹbọdomẹgo Lieutenant tọn to zósun owhe 1965 lọ mẹ. Podọ e fó azọ́nplọnmẹ etọn tó zósun 1965. Nyako lẹkò do Naijilia to kọ́yànsun owhé 1966 bo sẹ̀n to Navy Naijilia tọn mẹ kakajẹ 1993. To ojlẹ ehelẹ mẹ, e penukundo azọ́ndenamẹ tọji tọn po agé tọn voovo lẹpo go. To ojlẹ de mẹ, e yin ogán he nọ deanana nuhọtọ lẹ tọn de, bato flinflin he me yè nọ. Tó Aflinplọsun owhe 1976, Genaral Murtala Muhammed dè Nyako taidi Ayimatẹngan de na Ayimatẹn Sokoto Tọn. E sẹ̀n to fine kakajẹ Awewesun owhe 1977 tọn. To enẹgodo e lẹzun ogán to tátọ-tẹnnọ Navy lẹ tọn, podọ ponọ he nọ pàṣẹ do asia go to tátọ-tẹnnọ whèyihọ-waji tọn sọn fihe e yin dide sọn to Alunlunsun owhe 1990 tọn.

To azọn Navy tọn jijodo godo po Glèzọnwiwa po

Sọn ovú whenu Nyako tọn wẹ e ko dó oyin na Onọ̀ etọn kò jo oyin delẹ dai na ẹn taidi ogú de sọn jiji whenu etọn wutu. Ehe zọn bọ e ko nọ dó mahẹ gigọ́ to oyin-yinyin mẹ bọ to enẹ godo e wa jẹ glezọn wunmẹ devo lẹpo wa ji to whenue e gbẹ pò to azọn Navy tọn mẹ. Whẹho tangan lọ, dile e mọnukunnujẹemẹ do wẹ yindọ, nuhe oglè sọgan no detọ́n to Naijilia lẹ sọ yin hinhẹn pónte dogọ. E be tito azọn ehe tọn sọn 1990 pò kodẹton dagbe po. E sọ yi ede zan to jinu wunmẹ voovo lẹ dido mẹ,