Muhammad Shashere

Muhammad Shashere yin Malenugán Kano tọn he dugan sọ́n owhe 1573 jẹ 1582.

Otàn gbẹzan etọn tọn to otànnugbo Kano tọn mẹ

Otàn gbẹzan Muhammad Shashere tọn sọn lẹdogbedevomẹ Palmer 1908 to otànnugbo Kano tọn mẹ tin to odò. Mohamma Shashere wẹ yin Saraki koatọ́n-nukundopotọ he yin visunnu Yakufu tọn. Yinkọ onọ etọn tọn wẹ Fasuma. E gbọnvo na Saraki he ko nọgbẹ̀ to kano na nuhe du Walọ dagbe didohia. Ewọ wẹ yin omẹ tintan he dó yinkọ na Afanumẹ etọn dọ Wombai. (Afanumẹ lọ nọ yin yiylọdọ Bamu). E sọ dó yinkọ na Afanumẹ de he nọ yin Babba bo na ẹn yinkọ lọ Sarkin Bawaki. E sọ na Afanumẹ devo he yinkọ etọn nọ yin Mabaiyi yinkọ lọ Bagachi. É de nado Funnawhàn sọ́ta Katsina. É dọna he yin visunnu Alkali Mohamma tọn, visunnu Tanko tọn, visunnu Jibril tọn, visunnu f Mugumi:“nami adanwanu de nado yi Funnawhàn hẹ́ Katsina. Eyin n ma gbawhan, ma na lẹkọ gbẹte, afidò n gbawhan Katsinawa tọn.” Alkali lọ na ẹn Awhanfuntọ́ etọn Musa, he Yinkọ Onọ etọ̀n nọ yin Gero. Sarki na Musa otẹn Alkali tọn. To whenue e wá Katsina, Sunnu kastina tọn tọ́n nado Funnawhàn. Awhanfuntọ́ lọ lẹ pé yedelẹ to Kankia bo Funnawhàn to finẹ. Sunnu Katsinawa tọn lẹ gbawhan na ye su to sọha mẹ. Sunnu Kanawa tọn lẹ họ̀nyi, bo jo saraki yetọn dó na San Turaki Mainya Narai, San Turaki Kuka Zuga po Ban Bumpki tọn wutu. Gbẹtọ lọ lẹ jihàn dọ“Narai he yin Àdó lọ: wleawufo nado péhẹ́ whlepọ́n depope;” “Zuga ma họ̀nyi.” omẹ ehelẹ yi whegbe po Saraki yetọn po bo biọ Kano po é po. Saraki lọ blawu taun. Sunnu lọ lẹ dọ na ẹn dọ, “Jo awubla dó,eyin Allah jló mi na gbawhan Katsinawa tọn to Owhè heja.” To whenu vudẹ̀ godo, nọvisunnu Etọn lẹ blase nado hui. San Turaki Narai se gándo sebibla lọ go, bo dọna Saraki lọ dọ: ma tọ́nyi fidepope blo, hiẹ kavi Liman towe, na a nikaa yin huhu. Enẹwutu Saraki lọ gbọṣi ohọ̀ etọn mẹ,San Turaki wa yinuwa taidi Saraki lọ. To Whenue Awhanfuntọ́ lọ lẹ wa to whejai,ye mọ San Turaki po Afanumẹ etọn lẹ po é po to Màléhọ́ mẹ , na ye lẹndọ ewọ wẹ Saraki lọ wutu, ye hoavun hẹ ẹ̀. Afanumẹ etọn ṣinẹnẹ po hẹnnu etọn fọtọnnukunatọ̀n po wẹ tin po e po. Afanumẹ ṣinẹnẹ lọ lẹ yin huhu. Wiawe to hẹnnu etọn lẹ lọsu yin huhu, bọ ṣidopo to ye mẹ yin wiwle sọyi. Omẹ ṣidopo he ye wlé sọ́yi lẹ wẹ: Burimah, Jigo, Adam, Wukarka, Tukuki po Sarkin Wawayi po. Sarki Mohamma Zaki he yin Saraki yọyọ lọ jlo na hu omẹ ṣidopo lọ lẹ ṣigba omẹ lọ lẹ dọ:: “pò mi dógbẹ̀ podọ mi nasọ lẹzun Afanumẹ towe lẹ, Ovivi towe lẹ wẹ mi yin.” enẹwutu Saraki lọ pò ye dogbẹ̀. San Turaki Narai yin didi dó Màléhọ́ he ye hui dó mẹ. Mohamma Zaki hẹ̀n Aderki nado gbá Serikin Jarmai, ohọ dé dó họngbo saraki lọ tọn mẹ. “zowre” he yin Turaki Mainya tọn lọsu yin gbigbá sẹpọ́ Màléhọ́ lọ, po ohọ Yan Sintali tọn po ohọ Turaki Kuka tọn po Mai-Shikashikai tọn. Màléhọ́ lọ yin didiọ́. Nujijọ lọ zọ́n bọ Turaki Mainya tindo lẹblanulọkẹyi lọ nado nọ wanu di Saraki dó otẹn Mohamma Zaki tọn, ṣigba lẹblanulọkẹyi lọ yin hinhẹnbu. Shashere dugan na Owhè ṣinẹ̀nẹ̀ , Osùn ẹnẹ̀ po Azan konukunẹnẹ̀ po. Enẹgodo é yin didesẹ̀.