Ayimatẹn Plateau Tọn

Ayimatẹn Plateau Tọn yin dopo to Ayimatẹn gbàn-atọ́n-nukun-dopo he tin to otò Naijilia tọn mẹ lẹ mẹ. Tatọ́-tònọ etọn wẹ Jos. E yin didoai azan 3tọ osun 2tọ Owhe 1976 tọn, bo yin dìde sọn Ayimatẹn Benue-Plateau tọn. E ma dogbo hẹ Ayimatẹn Taraba tọn to Hùwaji-whèzẹtẹn tọn. Ayimatẹn Plateau tọn ma dogbo hẹ Ayimatẹn Nasarawa tọn to Hùwaji-whèyihọ tọn. E do dogbo hẹ Ayimatẹn Kaduna tọn to Agewaji-Whèyihọ tọn. Ayimatẹn Plateau tọn do dogbo hẹ Ayimatẹn Bauchi tọn to Agewaji-Whèzẹtẹn tọn.

Nọtẹn he to yẹdide Naijilia tọn lọ ji
Jos Plateau State Terminus market

Gandudu-Lẹdo tọn lẹ to Ayimatẹn Plateau tọn mẹ jlado

Gandudu Dokọtọn fọtọ̀n-nukunawe wẹ tin to Ayimatẹn Plateau tọn. Ayimatẹn ehe bẹ Lẹdo Gandudu Dókọtọnko hẹn yedọ:

  1. Gandudu Dokọtọn Wase tọn glọ
  2. Gandudu Dokọtọn Barkin Ladi tọn glọ
  3. Gandudu Dokọtọn Bassa tọn glọ
  4. Gandudu Dokọtọn Bokkos tọn glọ
  5. Gandudu Dokọtọn Jos East tọn glọ
  6. Gandudu Dokọtọn Jos North tọn glọ
  7. Gandudu Dokọtọn Jos South tọn glọ
  8. Gandudu Dokọtọn Kanam tọn glọ
  9. Gandudu Dokọtọn Langtang South tọn glọ
  10. Gandudu Dokọtọn Langtang North tọn glọ
  11. Gandudu Dokọtọn Mangu tọn glọ
  12. Gandudu Dokọtọn Pankshin tọn glọ
  13. Gandudu Dokọtọn Mikang tọn glọ
  14. Gandudu Dokọtọn Qua'an Pan tọn glọ
  15. Gandudu Dokọtọn Riyom tọn glọ
  16. Gandudu Dokọtọn Shendam tọn glọ
  17. Gandudu Dokọtọn Kanke tọn glọ

Ayimatẹn-gán jlado

To azan koatọ́n-nukunẹnẹtọ Nuwhàsun owhe 2015 tọn, Simon Bako Lalong wẹ yin Ayimatẹn-gán dó e ji to alọnu din ogbẹ APC tọn mẹ wẹ ewọ tin te.

Akọ̀ jọun Ayimatẹn Plateau tọn lẹ jlado

Akọ̀ jọun Ayimatẹn Ogun tọn lẹ wẹ Berom, Afizere, Amo, Anaguta, Aten, Bijim, Bogghom, Buji, Jipal, Mhiship, Irchip, Fier, Gashish, Goemai, Irigwe, Jarawa, Jukun, Kadung, Kofyar ( Doemak, Kwalla, po Mernyang), Montol [fr], Mushere, Mupun, Mwaghavul [fr], Ngas, Piapung, Pyem, Ron-Kulere, Bache, Talet, Tarok, po Youm. Akọ̀ pevi pevi devo lẹ wẹ: Hausa, Tiv, Idoma, Igbo,Ayọgbe, Ibibio, Annang, Efik, Ijaw, po Bini.

Gandudu-Lẹdo Ogbè
Barkin Ladi Berom; Ron; Ibaas
Bassa Amo; Buji; Cara; Iguta; Izora; Janji; Jere; Kuce; Panawa; Rigwe; Sanga ; Chokobo ; Jere ; Gus ; Bache (Rukuba); Tarya; Lemoro;
Bokkos Bo-Rukul; Duhwa; Hasha; Horom; Kulere; Mundat; Nungu; Ron; Manguna;
Jos East Afizere
Jos North Afizere; Iguta; Berom; Hausa
Jos South Berom
Kanam Boghom; Duguri; Mbat; Ngas; Tarok; Yangkam; Saya
Langtang Ngas; Tarok; Wãpha; Yangkam; Ywom
Langtang South Wapan; Tarok
Mangu Mwaghavul, Jipal, Pyem and Chakfem.
Mikang Ywom
Kanke Ngas; Tarok
Pankshin Fyer; Mhiship; Ngas; Pe; Sur; Tal; Tambas
Qua'an-pan Kofyar (Pan:- Doemak; Kwagalak; Mernyang; Bwal, Doka; Teng), Ngas,
Riyom Berom; Iten
Shendam Boghom; Dass; Goemai; Jorto; Koenoem; Miship; Montol; Pyapun; Tiv; Wapan; Wãpha; Ywom
Wase Boghom; Bole; Como Karim; Tarok; Wãpha; Yangkam; Fulani
others Ganang

Adọkunnu he tin to Ayimatẹn Kano tọn mẹ lẹ jlado

  • Okò
  • Akàn
  • Gànyuu
  • Sunmi
  • Mabli
  • Amẹtisti
  • Okẹ́n
  • Ojẹ̀
  • Mẹpnnu-zannu
  • Emelaldi
  • Gànvẹẹ
  • Panu
  • Kaolin
  • Tantalite/Columbite
  • Barite
  • Bauxite
  • Betonite
  • Bismuth
  • Cassiterite
  • Wolfram

Ayidedaitẹn saditọ lẹ tọn to Ayimatẹn Plateau tọn jlado

  • Jos Zoo
  • Wase Rock
  • Wildlife Safari Park
  • National Museum
  • The Museum of Traditional Nigerian Architecture
  • Solomon Lar Amusement Park
  • Assop Falls
  • Kurra Falls
  • Wase Rock
  • Kerang highlands
  • Shere Hills
  • Riyom Rock
  • Kahwang Rock Formation
  • Miango Rest Forest

Wehọmẹ Alavọ tọn to Ayimatẹn Plateau tọn jlado

  • Wehọmẹ Alavọ Jos tọn
  • Wehọmẹ Alavọ Ayimatẹn Plateau Tọn
  • Wehọmẹ Politẹknik Ayimatẹn Plateau
  • Wehọmẹ Alavọ ANAN, Kwall.
  • Wehọmẹ Alavọ Karl-Kumm
  • College of Education, Gindiri.
  • Federal College of Animal Health and Production Technology,
  • Federal College of Education, Pankshin.
  • Federal College of Forestry, Jos
  • Federal College of Land Resources Technology, Kuru.
  • NTA TV College, Jos.
  • Plateau State College of Agriculture, Garkawa

Gbẹtọ nukundeji lẹ sọn Ayimatẹn Plateau tọn jlado

  • M.I Abaga- Hànjito
  • Domkat Bali-
  • Solomon Dalung-(yin jiji owhe 1964), Whèyidọto, Tonudọtọ
  • Joshua Chibi Dariye-Ayimatẹngán hoho Ayimatẹn Plateau tọn
  • Joseph Nanven Garba-: Tonudọtọ
  • Yakubu Gowon- (yin jiji owhe1934), Awhànfunto,Tògbo-gán hoho Naijilia tọn.
  • Joseph Gomwalk- (1935-1976) Tonudọtọ, Ayimatẹngán hoho Ayimatẹn Plateau tọn
  • Jeremiah Gyang- (yin jiji owhe 1981), Hànjito
  • Ruby Gyang
  • Jesse Jagz
  • Jonah David Jang
  • Solomon Lar
  • Rimini Makama
  • Mikel John Obi
  • Panam Percy Paul
  • Ice Prince
  • Sim Shagama
  • P.Square
  • John Nanzip Shagaya
  • Ahmed Idris Wase
  • Muhammadu Abdullahi Wase
  • Gagdi Adamu Yusuf

Alọdlẹndonu lẹ jlado