Ayimatẹn Edo Tọn

Ayimatẹn Edo Tọn yin dopo to Ayimatẹn gban-atọ́n-nukundopo he tin to otò Naijilia tọn mẹ lẹ mẹ. Ayimatẹn Edo tọn yin Ayimatẹn dé he to Hùwaji Otò Naijilia tọn. Tatọ́-tònọ etọn wẹ Tòdaho Benin tọn. Eyin didoai to azan ko-atọ́nnukunawetọ Avivọsun owhe 1991. Bo yin dìde sọn Ayimatẹn Bendel tọn hoho. Ayimatẹn Edo tọn do dogbo hẹ Ayimatẹn Kogi tọn to Agewaji-Whèzẹtẹn, dohlán whèzẹtẹn Ayimatẹn Anambra tọn. Ayimatẹn Edo tọn do dogbo hẹ Ayimatẹn Delta tọn to Huwaji-Whèzẹtẹn, dohlán whèzẹtẹn Ayimatẹn Ondo tọn. Mẹ hihia he wa aimẹ to owhe 2006 dohia dọ Ayimatẹn Edo tọn yin Ayimatẹn ko-nukunẹnẹtọ he gbẹtọ su te hugan to Otogbo Nigeria tọn mẹ. Ayimatẹn Edo tọn wẹ yin Ayimatẹn ko-nukunawetọ he klo hugan to Otogbo Nigeria tọn mẹ.

Nọtẹn he to yẹdide Naijilia tọn lọ ji

Gandudu-Lẹdo to Ayimatẹn Edo tọn mẹ jlado

Ayimatẹn ehe bẹ Gandudu Lẹdo tọn fọtọ̀n-nukunatọ̀n (18) hẹn, ehelẹ wẹ:

  1. Akoko-Edo
  2. Egor
  3. Esan Central
  4. Esan North-East
  5. Esan South-East
  6. Esan West
  7. Etsako Central
  8. Etsako East
  9. Etsako West
  10. Igueben
  11. Ikpoba-Okha
  12. Orebo
  13. Orhionmwon
  14. Ovia North-East
  15. Ovia South-West
  16. Owan East
  17. Owan West
  18. Uhunmwonde

Akọ̀ jọun Ayimatẹn Edo tọn lẹ jlado

Akọ̀ jọun Ayimatẹn Edo tọn lẹ wẹ Binis, Etsako, Esans, Owans,Okpe, Igbanke, Ota, Ema po Akoko-Edo.Ogbe voovo atọ́n wẹ tin to Ayimatẹn lọ mẹ, delẹ to ye mẹ wẹ: Edo, Igarra, Etsako/Afemai, Esan po Okpamheri.

Gandudu-Lẹdo tọn lẹ to Ayimatẹn Edo tọn mẹ Ogbè
Akoko-Edo Aduge; Akuku; Ebira; Enwan; Igwe; Ikpeshi; Ivbie North-Okpela-Arhe; Okpamheri; Okpe; Oloma; Ososo; Sasaru; Ukaan; Uneme
Esan Central Esan
Esan North East Esan
Esan South East Esan
Esan West Esan
Etsako Ivbie North-Okpela-Arhe;
Etsako Central Etsako
Etsako East Etsako
Etsako West Etsako
Igueben Esan
Ikpoba-Okha Edo, Itsekiri
Oredo Edo
Orhionmwon Edo; Ika;
Ovia North East Edo
Ovia South West Edo
Owan East Emai-Iuleha-Ora; Ghotuo; Idesa; Ihievbe
Owan West Emai - Iuleha, Ora
Uhunmwonde Edo; Ika

Àkọ́ po Sinsẹ́n jọun he tin to Ayimatẹn Edo tọn lẹ po jlado

Sinsẹ́n Klistiani lẹ tọn wẹ su hugan to Ayimatẹn Edo tọn mẹ, ṣigba medelẹ gbẹ nọ basi sinsẹ̀n Malenu lẹ tọn po sinsẹ̀n Devo amọ yé ma su.

Ayimatẹn-gán jlado

Yinkọ Tẹmme Owhe Gandudu Etọn To Vivọnu Gandudu Etọn Tonudọgbẹ́
John Ewerekumoh Yeri Ayimatẹn-gán Avivọsun 1990 Alunlunsun 1992 (Awhànzọ̀n)
John E.K. Odigie Oyegun Ayimatẹn-gán Alunlunsun 1992 Abọ̀húnsun 1993 SDP
Mohammed Abul-Salam Onuka Anadenanutọ 9 Awewesun 1993 14 Zósun 1994 (Awhànzọ̀n)
Bassey Asuquo Anadenanutọ 14 Zósun 1994 22 Avivọsun 1996 (Awhànzọ̀n)
Baba Adamu Iyam Anadenanutọ 22 Avivọsun 1996 7 Avivọsun 1998 (Awhànzọ̀n)
Anthony Onyearugbulem Anadenanutọ 7 Avivọsun 1998 29 Nuwhàsun 1999 (Awhànzọ̀n)
Lucky Igbinedion Ayimatẹn-gán 29 Nuwhàsun 1999 29 Nuwhàsun 2007 PDP
Oserheimen Osunbor Ayimatẹn-gán 29 Nuwhàsun 2007 12 Abọ́húsun 2008 PDP
Adams A. Oshiomhole Ayimatẹn-gán 12 Abọ́húsun 2008 12 Abọ́húsun 2016 AC
Godwin Obaseki Ayimatẹn-gán 12 Abọ́húsun 2016 PDP

Ayidedaitẹn saditọ lẹ tọn to Ayimatẹn Edo tọn jlado

  • Okò
  • Mẹpọ́nnu-Zaanu
  • Sika
  • Osẹ̀n wewe
  • Mabli
  • Gànyuu
  • Amì
  • Gypsium
  • Phosphate
  • Lignite
  • Bitumen
  • Dolomite

Tomẹnu Ayimatẹn lọ tọn lẹ yin yinyọnẹn na glezọn yetọn.

Ayidedaitẹn saditọ lẹ tọn to Ayimatẹn Edo tọn jlado

  • Okọ́ta Somorika do Akoko Edo-
  • Okọ́ta Usomege do Apana-Uzairue
  • Tándo Ise do Agenebode
  • Ambrose Alli Square do Ekpoma.
  • BFFM Building do Ewu.

Nọtẹn Wepinplọn tọn lẹ to Ayimatẹn Edo tọn jlado

  • Politẹknik Auchi
  • Wehọmẹ Alavọ Ambrose Alli, Ekpoma
  • Wehọmẹ Alavọ Benson Idahosa, Benin City
  • Wehọmẹ Alavọ Ayimatẹn Edo tọn
  • Wehọmẹ Politẹknik Ayimatẹn Edo tọn, Usen
  • Edo Technical College
  • Wehọmẹ Alavọ Igbinedion, Okada
  • Politẹknik Kings
  • Wehọmẹ Alavọ Samuel Adegboyega, Ogwa
  • Politẹknik Shaka
  • Wehọmẹ Alavọ Benin(UNIBEN)
  • Wehọmẹ Alavọ Wellspring
  • College of Education, Ekiadolor
  • College of Agriculture, Iguoriakhi

Gbẹtọ nukundeji lẹ sọn Ayimatẹn Edo tọn jlado

  • John Odigie Isegun- Ayimatẹn-gán hoho Ayimatẹn Edo tọn
  • Goodwin Obaseki- Ayimatẹn-gán
  • Erhabor Emokpae-
  • Mike Akhigbe- Ogan Awhànfunto tọji Naijilia tọn
  • Dele Giwa- Linlinwekantọ
  • Albert Legogie- Tonudọtọ
  • Michael Imoudu- Avunlọyina-jlọjẹtọ
  • Julius Momo Udochi-
  • George Agbazika Innih
  • Abdul Rahman Mamudu
  • Aigboje Aig-Imoukhuede
  • Adam Oshiomole-Ayimatẹngan hoho Ayimatẹn Edo tọn tọn
  • Chris Oyakhilome- Nukọntọ sinsẹ̀n Klisteni tọn
  • Tony Momoh-
  • Maymunah Kadiri- Dotozọ́nwatọ
  • Anthony Ikhazoboh
  • Ambrose Alli-
  • Osayuki Godwin Oshodi- Mẹbọdo azinponọgo ( Wehọmẹ Alavọ Benin tọn)
  • Jacob U. Egharevha- Whenuho-kantọ
  • Samuel Ogbemudia
  • Anthony Enahoro- Avunlọyina-jlọjẹtọ
  • Festus Iyasi- Kinkantọ
  • Odia Ofeimun- Miloinilo-Kantọ
  • Goodwin Abbe-
  • John Edokpolo- Avunlọyina-jlọjẹtọ po Nukọntọ sinsẹ̀n Klisteni tọn
  • Victor Uwaifo- Hànjitọ
  • Benson Idahosa- Nukọntọ sinsẹ̀n Klisteni tọn
  • Sonny Okosun- Hànjitọ
  • Augustine Eguavoen- Agbàwhlẹntọ
  • Felix Idubor-
  • Festus Ezeli- Agbàwhlẹntọ
  • Modupe Ozolua
  • Tony Anenih- Agbàwhlẹntọ
  • Gabriel Igbinedion- Ajọwatọ
  • Raymond Dokpesi- Tonudọtọ
  • Lancelot Odúwa Imasuen- Nù bayitọ po Anademẹtọ
  • Suyi Davies Okungbow- Kinkantọ
  • Peter Odemwingie- Agbàwhlẹntọ
  • Chris Aire- Yedenanutọ
  • Francis Edo-Osagie- Ajọwatọ
  • Kamaru Usman-
  • Yakubu Aiyegbeni-Agbàwhlẹntọ
  • Rema- Hànjitọ
  • Phillip Shaibu- Osẹ́n-doaitọ, Tonudọtọ pọ Ayimatẹn-gàn Mẹbọdo
  • Eghosa Asemota Agbonifo- Tonudọtọ
  • T.M. Yesufu- Adọkuntọ po Mẹbọdo azinponọgo ( Wehọmẹ Alavọ Benin tọn)
  • Odion Jude Ighalo- Agbàwhlẹntọ
  • Victor Osimhen- Agbàwhlẹntọ
  • Aisha Yesufu- Avunlọyina-jlọjẹtọ
  • Yvonne Jegede- Aihundatọ Nikikodonamẹton
  • Zakariyau Oseni- Weyọnẹntọ
  • Mike Ozekhome- Whèyidọtọ po Avunlọyina-jlọjẹtọ-jlọjetọ
  • Mike Oghiadomhe- Awhànfunto Numiimọnọ
  • Solomon Arase- Ponọ hoho
  • Julius Aghahowa- Agbàwhlẹntọ
  • Sam Loco Efe- Aihundatọ
  • Augustus Aikhome- Awhànfuntọ Numimọnọ
  • Helen Paul- Fànfúnnọ po Aihundatọ
  • Lancelot Oduwa Imasuen- Nù bayitọ po Anademẹtọ
  • Joe Edionwele- Tonudọtọ
  • Lucky Igbinedion- Tonudọtọ po Ayimatẹngan hoho Ayimatẹn Edo tọn tọn
  • Oserheimen Osunbor- Whèyidoto po Ayimatẹngan hoho Ayimatẹn Edo tọn tọn